Zorggids – Lasius niger (Zwarte Tuinmier)
Inhoud
1. Inleiding & Biologie
2. Nest & Omgeving
3. Temperatuur & Hibernatie
4. Vochtigheid, Voeding & Water
5. Groei & Monitoring
6. Gedrag & Sociaal Leven
7. Veiligheid & Ethiek
8. Checklist
—
1. Inleiding & Biologie
Lasius niger is een veelvoorkomende, algemeen verspreide mier in Europa, donkerbruin tot zwart van kleur. Werknemers meten circa 3–5 mm, koninginnen tot circa 8–9 mm. Kolonies zijn meestal monogyn (één koningin), soms tijdelijk meer tijdens oprichting (pleometrose). Ze leven meestal enkele jaren als kolonie, de koningin kan zelfs decennia oud worden. Ze hebben een typische opdeling van arbeid en sterk sociaal gedrag.
—
2. Nest & Omgeving
Gebruik een nest van zand/grond, Ytong of acryl in een Formicarium van klein tot middelgroot formaat. Plaats een outworld met barrière tegen ontsnappen. Zorg voor regelmatige hygiëne en check op schimmel of voedselresten.
—
3. Temperatuur & Hibernatie
De actieve periode is bij kamertemperatuur (20–27 °C), waarbij 23–25 °C ideaal is. In de winter is een rustperiode essentieel (eind oktober tot eind maart) bij koeltemperatuur (5–10 °C, bij voorkeur rond 10 °C). Je kunt een warmtebron aan één kant van het nest plaatsen zodat de kolonie kan kiezen wat het nodig heeft.
—
4. Vochtigheid, Voeding & Water
Een algemene luchtvochtigheid tussen 30–70 % is voldoende. Ze eten graag suikers (zoals honing, honingaasvervangers) voor energie en kleine insecten of larven voor eiwitten. Zorg dat er altijd water beschikbaar is, bijv. via bevochtigde watten of een sponsje.
—
5. Groei & Monitoring
Kolonies groeien vaak uit tot duizenden werksters over enkele jaren. Het is belangrijk regelmatig de nesthygiëne te controleren: verwijder dode dieren, beperk schimmel, houd voedsel- en waterbakjes schoon en reinig het nest indien nodig.
—
6. Gedrag & Sociaal Leven
Lasius niger staat bekend om snelle verkenning, krachtige rekrutering en dominantie binnen hun territorium. Ze vertonen neaten gedraag zoals het verwijderen van dode nestgenoten om het nest schoon te houden. Ze onderhouden soms langdurige relaties met bladluizen voor suiker (trophobiose) en beschermen andere insecten als part- mutualisme.
—
7. Veiligheid & Ethiek
Zorg altijd voor legale en traceerbare herkomst. Vermijd broodjes en onwetende aankopen van wilde vondsten. Gebruik geen invasieve of verboden soorten — laat de mieren in geen geval vrij in natuur, om ecologische schade te voorkomen.
—
8. Checklist
Checklist – Verzorging van Lasius niger
1. Foundingfase
[ ] Koningin in reageerbuis met waterreservoir (watten + water).
[ ] Rustperiode van minstens 2 dagen volg in donker, trillingsvrij.
2. Nest & Outworld
[ ] Nestmateriaal (zand/grond, Ytong of acryl) geschikt voor Formicarium S–M.
[ ] Outworld met anti-uitbraakbarrière (PTFE of alternatieven).
[ ] Regelmatige controle en hygiëne in beide compartimenten.
3. Temperatuur & Hibernatie
[ ] Actieve periode: 20–27 °C (ideaal 23–25 °C).
[ ] Hibernatieperiode: eind oktober – eind maart.
[ ] Winterrusttemperatuur: 5–10 °C (optimale ~10 °C).
[ ] Gebruik optioneel warmtebron aan één kant voor temperatuurkeuze.
4. Vochtigheid, Voeding & Drinken
[ ] Vochtigheid binnen nest: gemiddeld 30–70 %.
[ ] Voer suikers (honing, suikerwater, honingdauw-nagemaakte producten).
[ ] Voeg eiwit toe (insecten/larven) voor groei.
[ ] Waterbron altijd beschikbaar (bijv. vochtige watten of sponsje).
5. Groei & Monitoring
[ ] Verwacht kolonieuitbreiding: duizenden werksters binnen een paar jaar.
[ ] Check regelmatig op schimmel, vieze resten, nesthygiëne.
[ ] Hygiëne handhaven en nest af en toe schoonmaken.
6. Gedrag & Ecology
[ ] Observer gedrag: rekrutering, negeren of dominantie t.o.v. andere soorten.
[ ] Monitor witte apie-larven (als je bladluizen/mutualisme aanbiedt).
[ ] Houd in de gaten: necroforie bij dode dieren voor hygiëne.
7. Veiligheid & Ethiek
[ ] Alleen legale, traceerbare koninginnen/kolonies gebruiken.
[ ] Niet invasieve of verboden soorten.
[ ] Nooit levende dieren terugzetten in het wild.